1 желтоқсан күні Қырғызстанда кезектен тыс парламенттік сайлау аяқталды. Бұл — елдің ұзаққа созылған саяси тұрақсыздық пен қоғамдық толқулардан кейін алдағы даму бағытын айқындайтын аса маңызды саяси кезең.

Явка мен алғашқы нәтижелер: қоғамдық сенімнің айнасы
Қырғыз Республикасы Орталық сайлау комиссиясының алдын ала деректеріне сәйкес, 19:00 уақытында 1 473 264 сайлаушы дауыс беріп үлгерген. Бұл — 34,31%.

Сайлаушылардың төмен белсенділігі қоғамдағы күрделі әлеуметтік-саяси ахуалды, азаматтардың шаршағанын, электораттың бытыраңқылығын және мемлекеттік институттарға деген сенімнің әлсіздігін көрсетеді.

Ал шетелде, әлемнің 34 еліндегі 100 сайлау учаскесінде 21 986 қырғызстандық дауыс берген.

Жаңа сайлау моделі: өкілдікке басымдық
Сайлау жаңартылған жүйемен өтті: Қырғызстан аумағы 30 көпмандатты округке бөлініп, әр округтен 3 депутат сайланады. Сол үш мандаттың кемінде бірі әйел үміткер болуы міндетті. Нәтижесінде Жогорку Кенеш 90 депутаттан құралмақ.

Сайлауға 467 кандидат тіркелген, олардың жетеуі науқан барысында өз өтінімін кері қайтарды.

Технологиялық ашықтық: сенімге бастар жол
Дауыс беру үдерісі толықтай автоматтандырылған жүйемен өтті. Бұл дауыстарды санауда дәлдік пен жеделдікті қамтамасыз етті. Сайлаудың өту барысын 788 халықаралық бақылаушы қадағалады. Бұл фактор сайлау нәтижелеріне деген сенімді күшейтеді.

Өңірлік контекст және саяси салдарлар
Кезектен тыс сайлау — Қырғызстанның ішкі қажеттіліктерімен қатар, бүкіл аймаққа бағытталған маңызды саяси сигнал. Жиі қайталанатын саяси дағдарыстар фонында ел барынша орнықты және жетілген парламенттік модельге ұмтылысын көрсетіп отыр.

Бұл сайлау төмендегі түйінді мәселелерді айқындады:
*мемлекеттік басқарудың тиімділігін арттыру қажеттігін;
*қоғамның ашықтыққа деген сұранысын;
*азаматтар мен билік арасындағы сенімді нығайтудың маңызын;
*саяси тұрақтылықты қалпына келтіретін реформалардың қажеттігін.

Қорытынды: жаңа шеп, жаңа мүмкіндік
Өткен кезектен тыс сайлау Қырғызстанға саяси жаңғыруға мүмкіндік беріп отыр. Жаңа шақырылымдағы Жогорку Кенеш халықтың сенімін қайта оятып, мемлекетке жүктелген міндеттерді әділ, тиімді жүзеге асыруы тиіс.

Елге қоғаммен тіл табыса алатын, пікірталас емес — прогресс алаңына айналатын парламент қажет.