ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1.1. 2022 жылдың 24 қыркүйегінде «Қазақстанның «Байтақ»
жасылдар партиясы» қоғамдық бірлестігінің құрылтай съезі өтті.

1.2. Партияның толық атауы:

мемлекеттік тілде: «Қазақстанның «Байтақ» жасылдар партиясы» қоғамдық бірлестігі;

орыс тілінде: Общественное объединение «Казахстанская партия зелёных «Байтақ»;

ағылшын тілінде: ««Baytaq» TheGreen рarty of Qazaqstan».

Партияның қысқартылған атауы:

мемлекеттік тілде: «Байтақ» партиясы;

орыс тілінде: партия «Байтақ»;

ағылшын тілінде: «Baytaq» party.

1.3. Партия деп мемлекеттік биліктің өкілдік және атқарушы органдарында, жергілікті өзін-өзі басқару органдарында экология мәселелері бойынша өздерінің мүддесін ұсыну және оларды қалыптастыруға қатысу мақсатында азаматтардың, әртүрлі әлеуметтік топтардың саяси еркін білдіретін Қазақстан Республикасы азаматтарының ерікті бірлестігі танылады.

Партия Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес құрылады.

1.4. Партияның және оның құрылымдық бөлімшелерінің (филиалдарының) басқару органдары Қазақстан Республикасының аумағында орналасқан.

1.5. Партия өз қызметін Қазақстан Республикасының Конституциясына, «Саяси партиялар туралы» Қазақстан Республикасының Заңына және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілеріне, партияның Жарғысы мен Бағдарламасына сәйкес жүзеге асырады.

1.6. Тарап заңды тұлға болып табылады, меншік құқығында оқшауланған мүлкі бар, осы мүлікпен өз міндеттемелері бойынша жауап береді, өз атынан мүліктік және жеке мүліктік емес құқықтар мен міндеттерді сатып алып, жүзеге асыра алады, сотта талапкер және жауапкер бола алады.

Партияның құқықтық қабілеттілігі оны мемлекеттік тіркеуден өткізген сәттен бастап туындайды және оны тарату аяқталған кезде тоқтатылады.

1.7. Партияның дербес балансы, банктерде есеп айырысу және басқа да шоттары, мемлекеттік және орыс тілдеріндегі атауы көрсетілген мөрі бар.

1.8. Партияның Орталық аппаратының орналасқан жері: Қазақстан Республикасы, 010000, Астана қ., Алматы ауданы, Аманжолов к-сі, №32/1-үй, ВП-6.

ПАРТИЯ ҚЫЗМЕТІНІҢ МӘНІ, МАҚСАТЫ, МІНДЕТТЕРІ, ҚҰҚЫҚТАРЫ МЕН МІНДЕТТЕМЕЛЕРІ

2.1. Партия қызметінің нысаны:

қоғамның саяси өміріне қатысу;

экологиялық мәселелерде партияның бағдарламалық мақсаттары мен міндеттерін жүзеге асыру;

заң шығару қызметіне қатысу.

2.2. Партияның мақсаты –өсімдіктер мен жануарлар дүниесін қорғау, биологиялық әртүрлілікті сақтау, сондай-ақ саяси жұмыс әдістерін қолдану арқылы азаматтық қоғам институттары дамыған, қазіргі заманға сай бәсекеге қабілетті саяси жүйесі бар экономикалық тұрғыдан қуатты, демократиялық, зайырлы, құқықтық, әлеуметтік мемлекет құруға қол жеткізу.

2.3. Партияның міндеттері:

табиғи ресурстарды қоғамдық игілік ретінде үнемді пайдалану үшін күресу;

қоршаған ортаны сақтайтын, инновациялық технологияларды енгізу және қоршаған ортаны қорғау саласын цифрландыру;

халықтың, әсіресе өскелең ұрпақтың экологиялық санасын тәрбиелеу;

саяси жетекшілерді, партия мүшелерін мемлекеттік билік пен жергілікті өзін-өзі басқару органдарына дайындау, қолдау көрсету және жоғарылату;

партияның бағдарламалық және жарғылық мақсаттары мен міндеттерін халық арасында түсіндіру және насихаттау, оның қызметі туралы ақпарат тарату;

Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес сайлауға және республикалық референдумға қатысу;

мемлекеттік билік пен жергілікті өзін-өзі басқару органдарында партия мен оның мүшелерінің, азаматтардың және әртүрлі әлеуметтік топтардың мүдделерін білдіру;

партия бағдарламасына сәйкес әлеуметтік-экономикалық және саяси реформаларды жүзеге асыруға, өмір сүру сапасының ұлттық стандартын қалыптастыруға қатысу;

шағын және орта бизнесті, шаруа, фермер қожалықтарын қолдау;

қоғамдағы этносаралық және конфессияаралық келісім мен тұрақтылықты нығайтуға жәрдемдесу;

заң жобаларын жалпыхалықтық талқылауға қатысу;

қоғамдық пікірді зерделеу және заңдар мен өзге де нормативтік құқықтық актілердің жобаларынаұсыныстар әзірлеу, сондай-ақ өкілетті және атқарушы органдарға енгізу үшін нормативтік құқықтық актілердің жобаларын әзірлеу, оларды депутаттық бірлестіктер арқылы іске асыру;

жастар ұйымдарын құруға және ұйымдастырушылық жағынан нығайтуға жәрдемдесу, оларға қолдау көрсету және көмек көрсету;

жастардың қоғам мен мемлекеттің әлеуметтік, экономикалық және басқа да салаларына интеграциялануына жәрдемдесу;

партия мүшелерін белгіленген тәртіппен мемлекеттік наградаларға ұсыну;

партия мүшелерін моральдық ынталандыру;

азаматтарды сыбайлас жемқорлық фактілеріне төзбеушілікке тәрбиелеуге жәрдемдесу, мемлекеттік органдардың қызметіне қоғамдық бақылауды жүзеге асыру. 

2.4. Жарғыда және Бағдарламада айқындалған мақсаттар мен міндеттерге қол жеткізу үшін Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен партияның мынадай құқықтары бар:

1) кандидаттарды ұсыну:

Қазақстан Республикасының Президентігіне;

бірыңғай жалпыхалықтық сайлау округі бойынша партиялық тізім бойынша Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің депутаттылығына;

аумақтық сайлау округтері бойынша партиялық тізім бойынша Қазақстан Республикасы мәслихаттарының депутаттылығына;

жергілікті өзін-өзі басқару органдарына;

Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес әртүрлі деңгейдегі әкімі лауазымына;

мемлекеттік органдардағы басқа сайланбалы лауазымдарға;

1-1) Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің, барлық деңгейдегі мәслихаттардың депутаттығына кандидаттар ретінде ұсыну үшін үміткерлерді партияішілік алдын ала іріктеуді өткізу;

2) мәслихаттардың депутаттары – партия мүшелері арқылы Қазақстан Республикасы Парламенті Сенатының депутаттығына кандидатуралар ұсыну, әкімшілік-аумақтық бірліктердің әкімдеріне және мемлекеттік органдардағы өзге де сайланбалы лауазымдарға кандидаттарды талқылауға қатысу, тағайындалған кезде барлық деңгейдегі әкімдердің кандидатураларын мәслихаттармен келісімнен өткізу процесіне ықпал ету, партияның мәслихаттардағы депутаттық фракциялары (топтары) арқылы тиісті әкімдерге сенімсіздік білдіруге бастамашылық ету;

3) Парламент Мәжiлiсiндегi депутаттық фракцияны және жергiлiктi өкiлдiк органдардағы партияның депутаттық фракцияларын (топтарын) құру, Қазақстан Республикасы Парламентiнiң Сенатында депутаттық топ құруға бастамашылық жасау, депутаттық фракция арқылы Парламент Мәжілісінде Үкіметке және оның мүшелеріне сенімсіздік білдіруге бастамашылық жасауға;

4) Діни тұлғаларды қоспағанда, саяси партиялармен және Қазақстан Республикасында қызметін жүзеге асыратын азаматтық қоғамның өзге де институттарымен ынтымақтасу, басқа мемлекеттердің саяси партияларымен байланыстар мен қарым-қатынастар орнату, тиісті шарттар жасасу, халықаралық коммерциялық емес үкіметтік емес бірлестіктерге ұжымдық мүше ретінде кіру;

4-1) өз қызметі туралы ақпаратты тарату және олардың мақсаттары мен міндеттерін насихаттау;

5) заңға сәйкес бейбіт жиналыстар, митингілер, шерулер, пикеттер мен шерулер, өзге де қоғамдық-саяси акциялар мен іс-шараларды ұйымдастыру және өткізу;

6) баспа және полиграфиялық қызметті жүзеге асыру;

7) өзінің бұқаралық ақпарат құралдарын құру;

8) партия съезінің шешімі бойынша Қазақстан Республикасының басқа саяси партияларымен және қоғамдық бірлестіктерімен ерікті негізде қауымдастықтарға (одақтарға) бірігу;

9) кәсіпкерлік қызметті партияның Жарғылық мақсаттарына сәйкес келетін шекте ғана жүзеге асыру;

10) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қайырымдылық қызметті жүзеге асыру;

11) «Саяси партиялар туралы» Қазақстан Республикасының Заңында және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актілерінде көзделген өзге де құқықтарды жүзеге асыру.

2.5. Партия міндеттенеді:

Қазақстан Республикасының Конституциясы мен заңнамасының талаптарын сақтауға;

әрбір азаматқа оның құқықтары мен мүдделерін қозғайтын партия құжаттарымен, шешімдерімен және ақпарат көздерімен танысу мүмкіндігін қамтамасыз етуге;

партияның тұрақты жұмыс істейтін органының орналасқан жеріндегі өзгерістер және Бизнес-сәйкестендіру нөмірлерінің ұлттық тізіліміне енгізілген мәліметтер көлемінде оның басшылары туралы мәліметтер жайында тіркеуші органға хабар беріп отыруға;

Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген мерзiмде және мөлшерде мемлекеттiк кiрiс органдарына өзінің қаржылық қызметi туралы есеп беріп отыруға.

ПАРТИЯҒА МҮШЕЛІК

3.1. Партияға мүше болу дербес, ерікті, бекітілген түрде.

3.2. Заңнамалық актілерде белгіленген тұлғаларды қоспағанда, 18 жасқа толған, партияның Жарғысы мен бағдарламалық құжаттарының талаптарын орындайтын, алға қойған мақсаттарға қол жеткізуге, партия алдында тұрған міндеттерді жүзеге асыруға белсене қатысатын, партияға мүшелік жарнасынтөлейтін, Қазақстан Республикасының азаматы партия мүшесі бола алады.

Партияға қабылдау тәртібі мен шарттары партияның тиісті нормативтік актімен реттеледі.

3.3. Партия мүшесінің басқа партияларда мүше болуына жол берілмейді.

3.4. Партия қатарына қабылдауды азаматтың жазбаша өтініші негізінде бастауыш партия ұйымының жиналысы шешеді. Партияның нормативтік актілерінде партияға қабылдау туралы шешім қабылдау тәртібін белгілейтін басқа да құжаттар көзделуі мүмкін. Электрондық цифрлық қолтаңба арқылы куәландырылған электрондық құжат нысанындағы партияға қабылдау немесе одан шығу туралы өтініш қағаз жеткізгіштегі жазбаша өтінішпен тең болып есептеледі.

Партияға қабылдауды Партия мен оның филиалдарының Саяси кеңестерінің бюросы, сондай-ақ Бастауыш партия ұйымының бюросы жүзеге асыра алады.

3.5. Партияға мүшелік тиісті партиялық құжатпен расталады.

3.6. Партия мүшелігінен шығару мынадай жағдайларда жүзеге асырылады:

1) тиісті құрылымдық бөлімшеге берілген жазбаша өтініш негізінде партиядан шығу;

2) азаматтығынан айырылу, Қазақстан Республикасынан тысқары жерге тұрақты өмір сүруге кету;

3) әскери қызметке, арнаулы мемлекеттік органдарға, судья қызметіне тағайындаумен (сайлаумен) құқық қорғау органдарына қабылдау;

4) партиядан шығару;

5) басқа партияға қосылу;

6) қайтыс болу, сондай-ақ азамат қайтыс болды деп жарияланған немесе сот шешімі бойынша әрекетке қабілетсіз деп танылу.

Партиядан шығару үшін мыналар негіз болып табылады:

1) қылмыс немесе қылмыстық құқық бұзушылық жасағаны үшін соттың айыптау үкімінің заңды күшіне енуі;

2) сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық жасау;

3) Қазақстан Республикасы Парламенті Сенатының депутаттығына және жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару органдарындағы өзге де сайланбалы лауазымдарға партиямен келісімсіз кандидат ретінде өзін-өзі ұсыну;

4) тараптың беделін түсіретін әрекет (әрекетсіздік) немесе тараптың мүдделеріне нұқсан келтіретін өзге де әрекет (әрекетсіздік);

5) Партия Жарғысын, бағдарламалық құжаттарын, партия органдарының шешімдерін сақтамау;

6) тұрғылықты жерін ауыстырған кезде есепке уақтылы (алты айдан астам)  тұрмаку;

7) осы Жарғыда көзделген өзге де әрекеттерді орындау;

3.7. Партия мүшелігінен шығару туралы шешімді жиналыс немесе Бастауыш партия ұйымының бюросы, партияның, филиалдың Саяси кеңесінің бюросықабылдайды. Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісі мен мәслихаттар депутаттарының партияға мүшелігін тоқтату туралы шешімді осы Жарғыға сәйкес партияның және оның филиалдарының Саяси кеңестерінің Бюросы қабылдайды.

3.8. Партия мүшесінің партияішілік тәртіпті бұзғаны үшін оған ескерту жасау, ескертпе беру, сөгіс, партиядан шығару сияқты партиялық жазалар қолданылуы мүмкін.

Партиялық жаза қолдану туралы шешімді жиналыс немесе Бастауыш партия ұйымының Бюросы, Партияның, филиалдың Саяси кеңесінің бюросы қабылдайды.

ПАРТИЯ МҮШЕЛЕРІНІҢ ЕСЕБІН ЖҮРГІЗУ ТӘРТІБІ

4.1. Партия мүшелерінің есебін жүргізу есепке алу карточкалары, тізімдер және электронды деректер базасы негізінде жүзеге асырылады.

4.2. Партия мүшелерінің есебін жүргізу мынадай жолмен жүргізіледі:

бастауыш партия ұйымында – тізім және электрондық деректер базасы негізінде;

аумақтық филиалдарда – есепке алу карточкалары және электрондық деректер базасы негізінде;

өңірлік филиалдарда – электрондық деректер базасы негізінде.

4.3. Партия мүшелерінің электрондық базасы негізінде партияның Орталық аппаратында партияның құрылымы мен оның құрамы туралы есеп құрастырылады.

4.4. Партия мүшелерiнiң есебін жүргізудің жай-күйi, ұсынылған деректердiң шындыққа сәйкестігі үшiн жауапкершілік бастауыш партия ұйымдарының төрағаларына, партия филиалдарының төрағаларына жүктеледi.

ПАРТИЯ МҮШЕЛЕРІНІҢ ҚҰҚЫҚТАРЫ МЕН МІНДЕТТЕРІ

5.1. Партия мүшесімынадай құқықтары:

партия мен партия ұйымдарының бағдарламалық және басқа да құжаттарын әзірлеуге қатысу;

партия мен оның филиалдарының органдарын сайлауға және сайлану;

партия заңда белгіленген тәртіппен партиялық тізімдер бойынша Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің және мәслихатының депутаттығына кандидат ретінде ұсынылу;

партияның қолдауымен заңда белгіленген тәртіппен Қазақстан Республикасы Президенттігіне, Қазақстан Республикасы Парламенті Сенатының депутаттығына және жергілікті мемлекеттік басқару мен өзін-өзі басқару органдарының өзге де сайланбалы лауазымдарына кандидат ретінде ұсынылу;

өз пікірін еркін айту, партия қызметінің мәселелерін талқылау, ауызша немесе жазбаша ұсыныстар енгізу, кез келген партия органын, партияның кез келген мүшесін сынау;

партияның қорғауы мен қолдауын пайдалану;

өзін қызықтыратын сұрақтар бойынша партияның кез келген органына жүгіну және мәнді жауап алуға;

партияның және оның сайланбалы органдарының қызметі туралы ақпарат алу;

партия органдарына сайланған партия мүшелерін қайта сайлау, партиялық тізім бойынша сайланған депутаттарды заңға сәйкес кері қайтарып алу немесе ротациялау туралы негізделген ұсыныстар енгізу;

партияға жаңа мүшелерді тарту жұмыстарын жүргізу;

партиядан шығу туралы мәселені дербес шешу;

партиядан шығару немесе партиялық жаза қолдану туралы шешімге үш ай мерзімде жоғары тұрған партия органдарына шағым жасау.

5.2. Партия мүшесі міндеттенеді:

осы Жарғының, Партия Бағдарламасының және партияның қызметін реттейтін басқа да құжаттардың талаптарын сақтау;

партияның жарғылық және бағдарламалық мақсаттарын, сайлауалды бағдарламаларын түсіндіру және қорғау;

партия органдарының шешімдерін орындау. Мемлекеттiк қызмет атқаратын партия мүшелері қызметтiк мiндеттерiн орындау кезiнде партия мен оның органдарының шешiмдерiне тәуелді болмауы тиіс;

партия қызметіне жеке қатысу, партияға тиістілігін іс-әрекетімен және ісімен дәлелдеу, оның беделі мен халық арасында ықпалының артуына қол жеткізу;

партияға мүшелік жарналарды уақтылы төлеу;

тұрғылықты жерін ауыстырған кезде партия есебіне қайта тұру;

партияның символикасына, сондай-ақ партиялық құжатқа ұқыпты қарау  және оның сақталуын қамтамасыз ету;

партия жиналыстарына үнемі қатысып отыру.

ПАРТИЯНЫ ҚҰРУ ЖӘНЕ ОНЫҢ ҚЫЗМЕТІН ЖҮЗЕГЕ АСЫРУ ПРИНЦИПТЕРІ, ОНЫҢ ҚҰРЫЛЫМЫ

6.1. Партия өз қызметін еріктілік, теңдік, өзін-өзі басқару, заңдылық және жариялылық қағидаттары негізінде құрады.

6.1.1. Партияның миссиясы, идеясы мен құндылықтары партияның саяси платформасымен белгіленеді.

6.2. Партияның ұйымдық құрылымы аумақтық принцип бойынша заңнамаға сәйкес құрылады.

6.3. Партияның өзінің құрылымдық бөлімшелері – Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес құрылған облыстық (облыстық, республикалық маңызы бар қалалар мен астанадағы) филиалдары, аумақтық филиалдары (аудандық және қалалық) және бастауыш партия ұйымдары бар.

6.4. Партияның өңірлік филиалдары барлық облыстарда, республикалық маңызы бар қалаларда және астанада құрылады.

6.5. Партияның филиалдары аумақтық әділет органдарында тіркеуден өтеді.

6.6. Партияның ұйымдық негізін кемінде үш партия мүшесінен тұратын бастауыш партия ұйымдары құрайды.

Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде бастауыш партия ұйымдарын құруға тыйым салынған ұйымдарды қоспағанда, бастауыш партия ұйымдары партия мүшелерінің тұрғылықты жері бойынша, әртүрлі ұйымдық-құқықтық нысандағы ұйымдарда құрылады.

Ауылдық округтің және сайлау округінің немесе учаскенің шекарасында бастауыш партия ұйымын құруға жол беріледі.

6.7. Бастауыш партия ұйымының ішінде партиялық топтар құрылуы мүмкін.

6.8. Бір мыңнан астам партия мүшесі бар бастауыш партия ұйымдарына партияның Саяси кеңес бюросының шешімі бойынша партияның тиісті аумақтық филиалына бағынысты партия филиалының құқықтары берілуі мүмкін.

6.9. Бастауыш партия ұйымдары партияның тиісті аудандық немесе қалалық филиалына біріктіріледі.

6.10. Партияның аудандық және қалалық филиалдары тиісті облыстық, республикалық маңызы бар қалалар мен астанадағы партия филиалдарына біріктіріледі. 

6.11. Партия филиалдары мен бастауыш партия ұйымдары заңды тұлға болып табылмайды, өздері туралы Ереженің негізінде әрекет етеді, өз қызметінде партияның Жарғысын және бағдарламалық құжаттарын, жоғары тұрған партия органдарының шешімдерін басшылыққа алады және партия меншігіне ие болады.

6.12. Партияның құрылымдық бөлімшелері жоғары тұрған партия органдарының шешімдерін орындау кезінде алға қойылған міндеттерге жету жолдарын дербес белгілейді.

6.13. Партияның өңірлік филиалдары өңірлік филиалдар мен бастауыш партия ұйымдарының ұсынысы бойынша партияныңСаяси кеңесі Бюросына Қазақстан Республикасы Президенттігіне, Қазақстан Республикасының Парламенті мен мәслихаттарының депутаттықтарына кандидаттар ретінде ұсыныс айта алады.

1. ПАРТИЯНЫҢ ӨКІЛДІК ОРГАНДАРДАҒЫ ҚЫЗМЕТІ

7.1. Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің және жергілікті өкілдік органдардың депутаттары Парламент Мәжілісіндегі фракция және жергілікті өкілді органдардағы депутаттық фракциялар (топтар) түрінде партияның депутаттық бірлестіктерін  партияның  Саяси кеңес бюросының және партияның тиісті филиалының Саяси кеңесінің бюросының шешімі бойынша құрады.

7.2. Парламент Мәжілісіндегі депутаттық фракцияны тіркеу Парламент Мәжілісінің Бюросында жүзеге асырылады. Оның өкілеттіктері, ұйымдастырылуы, қызметі және жұмысын қамтамасыз ету Парламент пен Мәжілістің регламентімен айқындалады.

Жергілікті өкілдік органдардағы партияның депутаттық бірлестіктерін тіркеу мәслихат сессиясында жүзеге асырылады.

7.3. Депутаттың депутаттық бірлестік -Қазақстан Республикасы Парламентiнiң Мәжiлiсiндегi фракциясының және Қазақстан Республикасының жергiлiктi өкiлдi органдарындағы партия фракциясының (тобының) жұмысына қатысуы, Парламент Мәжілісінің отырысына дейін Премьер-Министрдің кандидатурасы, тиісті мәслихаттың отырысында қаралғанға дейін әкім лауазымына кандидатура бойынша кеңес беру, сенімсіздік білдіруге бастама жасау тәртібі, шешім қабылдау, оның күшін жою, партиялық құрылымдармен өзара іс-қимыл жасау тетіктері Депутаттық бірлестіктер – фракциялар (топтар) туралы тиісті Ережемен айқындалады.

7.4. Депутаттық бірлестіктер – Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісіндегі фракция және Қазақстан Республикасының жергілікті өкілдік органдарындағы фракциялар (топтар) тиісінше Партия төрағасының, партия филиалдарының Саяси кеңес бюроасының ұсынысы бойынша депутаттық бірлестіктердің – фракциялардың (топтардың) басшыларын сайлайды..

7.5. Партия және оның құрылымдық бөлімшелері депутаттық бірлестіктерге олардың жұмысына көмектесуге міндетті.

Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісіндегі депутаттық фракция партия Төрағасының, партияның жоғары және жетекші органдарының алдында жауапты болады; жергілікті өкілдік органдардағы депутаттық бірлестіктер – тиісті деңгейдегі партия филиалдарының жоғары және басқарцшы органдарының алдында жауап береді және оларға есеп береді.

Парламент Мәжілісіндегі депутаттық фракция Мәжіліс депутаттарына – фракция мүшелеріне «Қазақстан Республикасының Парламенті және оның депутаттарының мәртебесі туралы» Конституциялық заңда көзделген жазалау шараларын -Үкіметке және оның мүшелеріне сенімсіздік вотумын қолдануға бастамашылық жасай алады.

7.6. Депутаттық бірлестіктердің – фракциялардың (топтардың) қызметін тоқтату Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.    

7.7. Өкілетті органның депутаты болып сайланған партия мүшесінің міндеттері:

тиісті өкілдік органдағы партияның депутаттық фракциясының (тобының) мүшесі болу;

депутаттық фракцияның (топтың) жұмысына үнемі қатысу;

парламенттік фракцияның (топтың) шешімдерін орындау;

сайлаушылармен кездесулерде партия шешімдерін түсіндіре отырып сөйлеу;

тиiстi партия Саяси кеңесiнiң Бюросына, партия филиалының Саяси кеңесiнiң Бюросына депутаттық фракциядағы (топта) және сайлау округiндегi өз жұмысы туралы есеп беру;

өзінің депутаттық қызметі туралы өзі тіркеуде тұрған тиісті құрылымдық бөлімшеге хабар беру;

қоғамдық қабылдау кешінде азаматтарды жеке қабылдауды жүргізу.

7.8. Партия Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің депутаттығына кандидаттардың партиялық тізімдерін бекіту кезінде өз мүшелері қатарынан азаматтардың үш категорияларының өкілдерін міндетті түрде қосады: әйелдер, жиырма тоғыз жасқа толмаған адамдар, мүгедектігі бар адамдар — кандидаттардың жалпы санының кемінде отыз пайызы.

Партия мәслихат депутаттығына кандидаттардың партиялық тізімдерін бекіту кезінде оларға кандидаттардың жалпы санының кемінде отыз пайызы мөлшерінде әйелдер мен жиырма тоғыз жасқа толмаған адамдарды қосады.

ПАРТИЯ ОРГАНДАРЫ

8.1. Партияның және оның филиалдарының органдары мыналар:

Жоғары басқару органдары;

Жоғарғы өкілдік органдар;

Басқару органдары;

Атқарушы органдар;

Бақылау-тексеру және бақылау органдары.

8.2. Партия органдары орталық, филиалдарда облыстық, республикалық маңызы бар қалалар мен астаналық, аудандық, қалалық және бастауыш болуы мүмкін.

8.3. Жоғарғы басқару органдары.

8.3.1. Партияның жоғарғы басқару органы – Съезд.

Партия съезі қажетіне қарай Партия Төрағасының немесе партияның Саяси кеңесінің шешімімен, бірақ төрт жылда бір реттен кем емес шақыртылады.

Жұмысына партияның барлық филиалдарының өкілдері қатысса, Партияның Съезі құзыретті болып саналады.

Партия съезіне делегаттар партияның облыстық филиалдарының конференцияларында, кейбір жағдайларда – партия Төрағасының шешімімен партияның барлық аумақтық филиалдары өкілдерінің қатысуымен партияның өңірлік филиалдарының Саяси партия кеңестерінің отырыстарында сайланады.  

Партия съезінің шешімдері съезде партияның барлық филиалдары өкілдерінің қатысуымен көпшілік дауыспен қабылданады. 

Партияның кезектен тыс съезі партияның Саяси кеңесінің немесе партия Төрағасының шешімімен, сондай-ақ партияның өңірлік филиалдарының кемінде үштен екі бөлігінің  бастамасы бойынша шақыртылуы мүмкін. 

8.3.2. Партия филиалдарының жоғарғы басқару органы –конференция.

Конференция қажетіне қарай Саяси кеңестің немесе партия филиалының Саяси кеңес Бюросының шешімімен, бірақ екі жылда бір реттен кем емес шақыртылады.

Өңірлік филиалдың конференциясыоның жұмысына өңірлік филиалдар конференцияларында сайланған делегаттардың кемінде үштен екісі, тиісті өңірлік филиалдың конференциясы –бастауыш партиялық ұйымдардың жиналысында сайланған делегаттардың кемінде үштен екісі қатыссақұзіретті болып саналады.

Конференцияның шешімдері қатысқан делегаттардың көпшілік дауысымен қабылданады.

8.3.3. Бастауыш партия ұйымының жоғарғы органы – жиналыс.

Жиналыс бастауыш партия ұйымы бюросының (төрағасының) шешімімен қажеттілігіне қарай, бірақ тоқсанына кемінде бір рет шақырылады және бастауыш партия ұйымы мүшелерінің жартысынан астамы қатысқан жағдайда құзыретті болып табылады.

Жиналыс шешімдері қатысқан бастауыш партия ұйымы мүшелерінің көпшілік даусымен қабылданады.

8.4. Жоғары өкілдік органдар.

8.4.1.  Партия Төрағасы немесе Партияның Саяси Кеңес  Бюросы қажетiне қарай, бiрақ жылына кемiнде бiр рет шақыратын Партияның Саяси кеңесi Партияның съездерi арасындағы ең жоғары өкiлдiк орган болып табылады.

Партия Саяси кеңесінің отырыстарына Партия Төрағасы немесе оның тапсырмасы бойынша Партияның Жауапты хатшысы төрағалық етеді.

Егер отырысқа партия мүшелерінің жартысынан астамы қатысса, Партия Саяси кеңесінің отырысы құзыретті болып табылады.

Партия Саяси кеңесінің шешімдері оның қатысып отырған мүшелерінің көпшілік даусымен қабылданады.

Партия Саяси кеңесінің өкілеттік мерзімі – 4 жыл.

8.4.2. Конференциялар аралығындағы кезеңде партия филиалының жоғары өкілді органы болып партия филиалының Саяси кеңесі табылады.

Партия филиалының Саяси кеңесі қажетіне қарай, бірақ жылына кемінде бір рет партия филиалы Саяси кеңесі тиісті Бюросының шешімімен шақырылады. 

Егер оған оның мүшелерінің жартысынан астамы қатысса, партия филиалының Саяси кеңесінің отырысы құзыретті болып табылады.

Партия филиалы Саяси кеңесінің шешімдері оның қатысып отырған мүшелерінің көпшілік даусымен қабылданады.

Партия филиалы Саяси кеңесінің өкілеттік мерзімі – 1 жыл.

8.5. Басқару органдары.

8.5.1. Партияның съездері мен Саяси кеңесінің отырыстары аралығындағы кезеңде партияның басқарушы органы болып Партия Төрағасы немесе Партияның Жауапты хатшысы қажетіне қарай, бірақ кемінде тоқсанына бір рет шақыратын Партия Саяси Кеңесінің Бюросы табылады.

Егер оған оның мүшелерінің жартысынан астамы қатысса, Партия Саяси кеңесі Бюросының отырысы құзыретті болып табылады.

Партияның Саяси кеңесі Бюросының шешімдері оның қатысып отырған мүшелерінің көпшілік даусымен қабылданады.

Партияның Саяси кеңесі Бюросының шешімдерін оның мүшелеріне сұрақ қою арқылы қабылдауға жол беріледі. 

Партия Саяси кеңесі Бюросының өкілеттік мерзімі – 4 жыл.

8.5.2. Филиал төрағасы немесе филиал төрағасы болмаған жағдайда Филиалдың жауапты хатшысы қажетіне қарай, бірақ тоқсанына кемінде бір рет шақыртатын партия филиалының Саяси кеңесінің Бюросы конференциялар мен партия филиалының Саяси кеңесінің отырыстары аралығындағы кезеңде партия филиалының басқарушы органы болып табылады.

Егер оған оның мүшелерінің жартысынан астамы қатысса, партия филиалы Саяси кеңесі Бюросының отырысы  құзыретті болып табылады.

Партия филиалының Саяси кеңесі Бюросының шешімдері оның қатысып отырған мүшелерінің көпшілік даусымен қабылданады.

Партия филиалы Саяси кеңесі Бюросының шешімдерін оның мүшелеріне сұрақ қою арқылы қабылдауға жол беріледі. 

Партия филиалы Саяси кеңесі Бюросының өкілеттік мерзімі – 1 жыл.

8.6. Атқарушы органдар.

8.6.1. Партияның атқарушы органы –Партияның орталық аппараты, оның мүшелерін Басқарма төрағасының ұсынымы бойынша Партияның Саяси кеңесі төрт жыл мерзімге сайлайды.

8.6.2. Партия филиалының атқарушы органы –  партия филиалының аппараты. Оны Партия филиалының Саяси кеңесі партия филиалының төрағасының ұсынымы бойынша филиалдың Саяси кеңесінің уәкілеттіліктері мерзіміне сайлайды.

8.6.3. Бастауыш партия ұйымының мүшелерінен сайланатын Бастауыш партия ұйымының бюросы, ал қалған жағдайларда – бастауыш партия ұйымының төрағасы 50-ден астам партия мүшесі бар бастауыш партия ұйымының атқарушы органы болып табылады, бастауыш партия ұйымының атқарушы органының өкілеттік мерзімі партия филиалының атқарушы органының өкілеттік мерзімінен аспауы керек.

Бастауыш партия ұйымы бюросының отырыстары қажеттілігіне қарай, бірақ жарты жылда кемінде бір рет өткізіледі және оның мүшелерінің жартысынан астамы қатысқан жағдайда құзыретті болып табылады.

Бастауыш партия ұйымы бюросының шешімдері оның қатысып отырған мүшелерінің көпшілік даусымен қабылданады.

Бастауыш партия ұйымы бюросының (төрағасының) өкілеттік мерзімі – 1 жыл.

8.7. Партияның бақылау-тексеру және бақылау органдары болып мыналар табылады:

1) Партияның Орталық бақылау-тексеру комиссиясы — 4 жылға сайланатын партияның жоғары бақылау органы.

1 жылға сайланатын партияның тиісті филиалының бақылау-тексеру комиссиясы.

Барлық деңгейдегі бақылау-тексеру комиссияларының отырыстары қажеттілігіне қарай, бірақ кемінде жарты жылда бір рет өткізіледі және олардың мүшелерінің жартысынан көбі қатысқан кезде құзіретті болады.

Партияның бақылау-тексеру органдарының шешімдері олардың қатысып отырған мүшелерінің көпшілік дауысымен қабылданады және орындауға міндетті болып табылады.

2) Партиялық бақылау комитеті – партияның бақылау органы.

Партиялық бақылау комитетінің, Партиялық бақылау комитетінің өңірлік және аумақтық комиссияларының отырыстары қажеттілігіне қарай, бірақ жарты жылда кемінде бір рет өткізіледі және олардың мүшелерінің жартысынан астамы  қатысқан кезде құзіретті болып табылады.

Партиялық бақылау комитетінің, Партиялық бақылау комитетінің өңірлік және аумақтық комиссияларының шешімдері олардың қатысып отырған мүшелерінің көпшілік дауысымен қабылданады.

8.8. Партияның, оның филиалдарының қызметін қамтамасыз ету үшінОрталық партия аппараты және партияның тиісті филиалдарының аппараттары құрылады.

8.9. Партия органдары мен оның филиалдарының өкілеттіктері олардың жаңа мүшелері сайланғанға дейін сақталады.

8.10. Партияның Съезі мен Саяси кеңесінің қаулыларына Партия Төрағасы немесе оның тапсырмасы бойынша Партияның Жауапты хатшысы қол қояды.

8.11. Партия органдарының және оның филиалдарының отырыстарын қашықтан, оның ішінде бейнеконференц байланысты пайдалана отырып өткізуге болады. Бұл ретте дауыс беру қол көтеру, электрондық дауыс беру немесе дауыс беру парағына қол қою арқылы жүзеге асырылуы мүмкін.

ПАРТИЯНЫҢ ЖОҒАРЫ БАСҚАРУ, ЖОҒАРҒЫ ӨКІЛДІК ЖӘНЕ БАСҚАРУШЫ ОРГАНДАРЫНЫҢ УӘКІЛЕТТІЛІКТЕРІ

9.1. Партия съезі партия қызметінің барлық мәселелерін шешуге уәкілетті.

Партия съезінің айрықша құзыретіне мыналар жатады:

партияның Жарғысын, Бағдарламасын, Саяси платформасын және басқа да бағдарламалық құжаттарын қабылдау, оларға өзгерістер мен толықтырулар енгізу;

партия Төрағасын сайлау және қызметтен босату;

партияның Саяси кеңесі мен Орталық бақылау-тексеру комиссиясының мүшелерін сайлау, сондай-ақ олардың құрамынан мүшелерді шығару;

Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес партия мүшелерін кандидат ретінде ұсыну:

1) Қазақстан Республикасының Президенттігіне;

2) партиялық тізім бойынша сайланатын Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің депутаттығына, осы тізімді бекіту және оған өзгерістер енгізу;

партия съездері арасындағы жұмыс туралы партия Саяси кеңесінің есебін тыңдау;

съезд аралығындағы партияның қаржы-шаруашылық қызметі туралы Орталық бақылау-тексеру комиссиясының есебін тыңдау;

партияның басшы органдарының құзыретін, ұйымдық құрылымын, құру және өкілеттіктерін тоқтату тәртібін анықтау;

бақылау-тексеру комиссиялары туралы ережені бекіту;

партияны қайта ұйымдастыру және тарату туралы шешім қабылдау;

партиялық мүшелік жарналардың мөлшерін бекіту.

9.2. Партия төрағасы — партиядағы ең жоғары басқарушы тұлға:

партия қызметіне жалпы басшылықты жүзеге асырады;

партия съезін ашады және оған төрағалық етеді;

партияның Саяси кеңесінің, оның Бюросының жұмысын басқарады және жетекшілік етеді, олардың отырыстарына төрағалық етеді;

мынадай ұсыныстар енгізуге құқылы:

1) Қазақстан Республикасының Президенттігіне кандидатты, Қазақстан Республикасы Парламентінің депутаттығына кандидаттарды ұсыну бойынша, Қазақстан Республикасы Президентінің фракциямен консультациялары кезінде Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің кандидатурасын партияның Мәжілістегі фракциясында талқылау бойынша;

2) Партия Саяси кеңесінің, оның Бюросының және Орталық бақылау-тексеру комиссиясының мүшелігіне және Партия Орталық аппаратының басшысына ұсынылған кандидаттар бойынша;

партия мүшелерінің арасынан партияның Жауапты хатшысын және партия хатшыларын, сондай-ақ басқа да лауазымды адамдарды тағайындайды, олардың өкілеттіктері мен функционалдық міндеттерін белгілейді және оларды қызметінен босату туралы мәселені шешеді;

Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісіндегі партияның депутаттық фракциясының жұмысын үйлестіреді;

партияның қоғамдағы беделі мен ықпалының өсуін қамтамасыз ету, партия қатарын және партияішілік тәртіпті нығайту, партияның кадр саясатын жетілдіру жөнінде шаралар қабылдайды;

партия филиалдарының басшыларын тыңдайды, қажет болған жағдайда олардың партия органдарындағы лауазымдарына сәйкестігі туралы шешім қабылдайды;

партия органдарының құрылымын жетілдіру жөнінде шешімдер қабылдайды;

партия атынан сенімхатсыз әрекет етеді және үшінші тұлғалармен, оның ішінде мемлекеттік органдармен, қоғамдық бірлестіктермен және өзге де тараптармен ел ішінде де, шетелде де қарым-қатынаста оның атынан өкілдік етеді;

партия органдарының лауазымды адамдарына үшінші тұлғалармен, оның ішінде сот және өзге де органдардағы қатынастарда тараптың мүдделерін білдіру құқығына сенімхаттар береді;

Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісіндегі депутаттық фракцияға фракция басшысының кандидатурасын ұсынады;

Съезде, партияның Саяси кеңесінде және оның Бюросында қабылданған қаулыларға, өтініштерге және мәлімдемелерге қол қояды;

партия съезінің айрықша құзыретіне кірмейтін партия қызметінің барлық мәселелері бойынша шешімдер қабылдай алады, қаулылар шығарады, қаржылық және басқа да құжаттарға қол қоя алады, заңнамаға сәйкес партия органдары мен аппараттарының қызметкерлерін жұмысқа қабылдауға және босату құқығына ие;

олар заңнамаға, партияның Жарғысына және бағдарламалық құжаттарына, Съезд шешімдеріне, партия Төрағасының, партияның Саяси кеңесінің және оның бюросының шешімдеріне қайшы келсе, партия органдарының, Парламент Мәжілісіндегі депутаттық фракцияның шешімдерінің күшін жояды;

партияның Парламент Мәжілісіндегі депутаттық фракциясы арқылы Үкіметке және оның мүшелеріне сенімсіздік білдіру туралы мәселеге бастамашылық етеді;

заңнамада және Партия Жарғысында белгіленген өзге де құқықтарға ие.

9.3. Партия төрағасы өз шешімімен партияның Атқарушы хатшысына мынадай өкілеттіктерді жүктеуге құқылы:

партия қызметіне, сондай-ақ партияның қатысуымен құрылған немесе партия құрған ұйымдардың қызметіне жалпы басшылық жасау;

Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісіндегі фракцияның және партия филиалдарының жұмысын үйлестіру;

Партияның Орталық аппараты және Орталық аппаратының құрылымдық бөлімшелері туралы, партия бюджеті, партия қаражаты мен мүлкін пайдалану тәртібі туралы ережелерді бекіту;

құрылымды, штат кестесін, партия қызметкерлеріне еңбекақы төлеу және материалдық ынталандыру жүйесін бекіту;

партиялық наградалармен марапаттау;

партия органдарының қызметкерлерін жұмысқа қабылдау, жұмыстан босату, марапаттау және тәртіптік жазалар қолдану.

партияның Саяси кеңесі бюросының отырыстарында төрағалық ету және бюро шешімдеріне қол қою;

партия филиалдарының басшыларын тыңдау және қажет болған жағдайда партия Төрағасына олардың атқаратын лауазымдарына сәйкестігі туралы ұсыныстар енгізу;

партия жанындағы консультативтік-кеңесші органдарды құру, олардың құрамы мен Ережесін бекіту;

партия Төрағасының келісімі бойынша партияның жиынтық бюджетін және партияның жиынтық бюджетінің атқарылуы туралы есепті бекіту;

партия филиалдарының жылдық бюджеттерін (шығындар сметасын) және олардың атқарылуы туралы есептерді бекіту, сондай-ақ партияның қатысуымен құрылған немесе партия құрған ұйымдардың жылдық бюджеттерін және олардың атқарылуы туралы есептерді бекіту;

партия филиалы Саяси кеңесі тиісті Бюросының ұсынысы бойынша партия мүшелерінің арасынан облыстық филиалдың жауапты хатшысын және облыстық филиалдың жауапты хатшысының орынбасарларын қызметке тағайындау немесе қызметтен босату;

партияның Жауапты хатшысы қызметке тағайындайтын және қызметтен босататын немесе онымен келісілген лауазымдардың номенклатурасын бекіту;

дайындық кезеңінде кеңесші дауыс құқығымен сайлау комиссияларында үшінші тұлғалармен, оның ішінде сот және өзге де органдарда партияның мүдделерін білдіру құқығына партия органдарының басқа да лауазымды адамдарына сенімхат беру, сайлау науқанын өткізу және қаржылық және басқа құжаттарға қол қою, тиісті бұйрықтарды жариялау;

партияның Саяси кеңесі бюросы қабылдаған шешімдерді қоспағанда, партия құрылтайшысы (қатысушысы) болып табылатын басқа заңды тұлғаларда құрылтайшының (қатысушының) құзыретіне жататын мәселелер бойынша шешімдер қабылдау;

осы Жарғыға сәйкес партия төрағасының, партияның Съезінің, Саяси кеңесінің және Саяси кеңесі бюросының айрықша құзыретіне жатқызылмаған өзге де функцияларды жүзеге асыру және шешімдер қабылдау.

9.4. Партияның Саяси кеңесі:

партия съезінің шешімдерін орындаудағы партия органдары қызметінің негізгі бағыттарын айқындайды;

партияның сайлау науқандарына қатысуына байланысты мәселелерді қарайды;

праймериз өткізу қағидаларын бекітеді;

партия атынан саяси мәлімдемелер мен үндеулерді қарайды және енгізеді;

қалыптасып жатқан қоғамдық қатынастар бойынша партияның ұстанымын анықтайды;

партия Төрағасының ұсынуы бойынша оның мүшелері арасынан партия Саяси кеңесі Бюросының мүшелерін сайлайды;

партия съездерін шақырады, олардың күн тәртібін қалыптастырады;

партияішілік талқылаулар өткізу туралы шешімдер қабылдайды, оларды өткізуді және қорытындылауды ұйымдастырады;

Партия қызметінің партия съезінің айрықша құзыретіне жатпайтын басқа да мәселелерін шешеді.

Партияның Саяси кеңесі өз құзыретіне жататын жекелеген мәселелерді Партияның Саяси кеңесі Бюросының қарауына енгізуге құқылы.

9.5. Партия Саяси Кеңесінің Бюросы:

Съездер мен партия Саяси кеңесінің отырыстары арасындағы кезеңде партияның жұмысына басшылық жасайды;

Съездің, партия төрағасының және партияның Саяси кеңесінің шешімдерінің орындалуын қамтамасыз етеді;

республика өмірінің өзекті әлеуметтік-экономикалық және қоғамдық-саяси мәселелерін қарастырады;

Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің депутаттығына партиялық тізімге енгізілген кандидаттар арасында депутаттық мандаттарды бөлу тәртібін айқындайды;

партия филиалдары басшыларының, Мәжілістегі депутаттық фракция басшысының және мүшелерінің, партия мүшелерінің – Қазақстан Республикасы Парламенті Сенаты депутаттарының есептерін тыңдайды;

қоғамдық қатынастарға партияның ұстанымын білдіреді;

партияның Саяси кеңесі атынан саяси мәлімдемелер мен үндеулерді қарайды және береді;

партияның Саяси кеңесінің отырыстарын шақырады;

біртұтас жалпыұлттық сайлау округінің аумағында Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің депутаттарын сайлау бойынша партиялық тізімге енгізу үшін кандидаттарды, Сенат депутаттығына кандидаттарды ұсыну туралы партияның Саяси кеңесіне тиiстi мәслихаттардағы өз партиялық фракцияларына (топтарына) кейiннен ұсыну үшiн Қазақстан Республикасы Парламентiне ұсыныстар енгізеді;

Қазақстан Республикасының Конституциясына және Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сәйкес партиядан сайланған Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің депутаттарын кері шақырып алуды немесе ротациялауды жүзеге асырады;

Қазақстан Республикасы Парламентiнiң Мәжiлiсiндегi депутаттық фракцияны құрады;

партияның және оның филиалдарының Саяси кеңестерiне, мемлекеттiк саяси қызметшiлер лауазымдарына, сондай-ақ жоғары тұрған немесе жергiлiктi өкiлдi органның депутаттығына кандидаттар ұсыну үшiн партиялық кадр резервiн қалыптастыру тәртiбiн айқындайды;

жергілікті өкілді органның депутаттығына кандидаттардың партиялық тізіміне белгіленген тәртіппен енгізу үшін филиалдың басшы органы ұсынған кандидатураларды келіседі;

аумақтық сайлау округі бойынша партияның сайлауалды бағдарламасын партия филиалының конференциясында бекіту тәртібін айқындайды;

партиялық құжаттардың нысандарын және партияның, оның депутаттық бірлестіктерінің қызметіне қажетті ережелерді, моральдық көтермелеу атрибуттарының үлгілерін бекітеді;

кандидаттарды мемлекеттік наградалармен, құрметті атақтармен марапаттауға ұсынады, партиялық наградалармен марапаттау тәртібін бекітеді;

Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісі депутаттарының партиядағы мүшелігін тоқтату, сондай-ақ олардың шешімге шағымы туралы мәселені қарайды;

партиялық саяси жұмыстың әртүрлі бағыттары бойынша комиссиялар мен жұмыс топтарын құруға құқылы;

партия съезі қабылдаған бағдарламалық құжаттарды қоспағанда, партия қызметінің әртүрлі бағыттары бойынша құжаттарды қабылдайды;

тараптың құруы немесе тараптың заңды тұлғаларға қатысуы, тарап құрылтайшысы (қатысушысы) болып табылатын заңды тұлғаларды қайта ұйымдастыру немесе тарату туралы шешімдер қабылдайды;

партияның құрылымдық бөлімшелері туралы ережені бекітеді;

партия мүшесінің ішкі партиялық тәртіпті бұзғаны үшін партиялық жаза қолдану тәртібін бекітеді;

төмен тұрған партия органдарының шешімдерінің Жарғыға және жоғары тұрған партия органдарының шешімдеріне сәйкес келмеген жағдайда күшін жояды;

өзге де, оның ішінде партияның Саяси кеңесі берген мәселелерді шешеді.

9.6. Партия филиалының конференциясы:

партияның жоғары тұрған органдарының құзыретіне жатқызылғандардан басқа, тиісті өңірлік, аумақтық филиалының қызметіне қатысты барлық мәселелерді шешеді;

партия филиалының Саяси кеңесінің, Бақылау-тексеру комиссиясының есептерін тыңдайды;

партия филиалының Саяси кеңесі мен Бақылау-тексеру комиссиясының мүшелерін сайлайды, қажет болған жағдайда олардан мүшелерді шығарады;

партия филиалының төрағасын сайлайды және қызметтен босатады. Облыстық партия конференциясының тиiстi шешiмiн партия Төрағасы немесе партия Саяси кеңесi Бюросы бекiтуі тиіс;

партия съезінде бекітілген бағдарламалық құжаттар негізінде аумақтық сайлау округі бойынша партияның сайлауалды бағдарламасын белгіленген тәртіппен бекітеді;

мәслихат депутаты болып сайланатын адамдарды партиялық тізімге енгізеді;

мәслихат депутаттығына кандидаттардың партиялық тізімін ұсынады;

жергiлiктi мемлекеттiк басқару және өзiн-өзi басқару органдарының өзге де сайланбалы лауазымдарына кандидаттар ұсынады;

әкімшілік-аумақтық бірліктердің әкімдеріне ұсынылған кандидаттарды талқылауға қатысады.

Облыстық партия конференциясы партия съезіне делегаттарды сайлайды.

Аумақтық партия конференциясы тиісті облыстық партия конференциясының конференциясына делегаттарды сайлайды.

Партия филиалының конференциясы жекелеген өкілеттіктерді партия филиалының тиісті Саяси кеңесіне беруге құқылы.

9.7. Партия филиалының саяси кеңесі:

Съездің, Партия Төрағасының, Партия Саяси Кеңесінің, Партия Саяси Кеңесі Бюросының, партия филиалының жоғары тұрған конференциясының шешімдерін орындау мәселелерін қарайды және шараларды белгілейді;

өз мүшелерінің арасынан партия филиалы Саяси кеңесі Бюросының мүшелерін сайлайды;

партияның жоғары тұрған органдары мен оның филиалдарының құзыретіне кірмейтін өзге де мәселелерді шешеді.

9.8. Партия филиалы Саяси кеңесінің бюросы:

жоғары тұрған партия органдарының шешімдерінің орындалуын қамтамасыз етеді;

төменгі партия органдарының қызметіне басшылық жасайды, олардың есептерін тыңдайды;

жергілікті өкілді органдарда депутаттық фракцияларды (топтарды) құрады және олардың жетекшілеріне кандидатураларды ұсынады;

партиялық тізімге енгізілген мәслихат депутаттығына кандидаттар арасында депутаттық мандаттарды бөлу кезектілігін айқындайды;

партия мүшелерін Қазақстан Республикасы Парламенті Сенатының депутаттығына және жергілікті мемлекеттік басқару мен өзін-өзі басқару органдарының өзге де сайланбалы лауазымдарына кандидат ретінде өзін-өзі ұсынуға келісім береді;

Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сәйкес партиядан сайланған мәслихат депутаттарын шақырып алуды немесе ротациялауды жүзеге асырады;

жергiлiктi өкiлдi орган депутаттығына кандидаттардың партиялық тiзiмiне белгiленген тәртiппен енгiзу үшiн ұсынылған кандидатураларды партияның Саяси кеңесiнiң Бюросымен келiседi;

партия филиалының конференциясын шақырады және оның күн тәртібін қалыптастырады;

тиісті жергілікті өкілді органдардың депутаттық фракцияларының (топтарының) жұмысын үйлестіреді, олардың мүшелерінің есептерін тыңдайды;

мәслихаттардағы партияның депутаттық фракциялары (топтары) арқылы әкімге сенімсіздік білдіру туралы мәселеге бастамашылық жасайды;

партия филиалының тиісті Саяси кеңесінің отырыстарын шақырады;

бастауыш партия ұйымдарын құру, қайта құрылымдау және қызметін тоқтату туралы шешімдер қабылдайды;

әртүрлі деңгейдегі сайланбалы органдарға ұсынылған кандидаттар бойынша тиісті Саяси кеңеске ұсыныстар енгізеді;

мәслихат депутаттарының партиядағы мүшелігін тоқтату, сондай-ақ олардың шешімге шағым жасау туралы мәселені қарайды;

филиалдың жылдық бюджетінің (шығыстар сметасы) жобасын және филиал бюджетінің атқарылуы туралы есепті (шығыстар сметасын) алдын ала бекітеді;

Партия Жарғысына сәйкес келмеген жағдайда төменгі партия органдарының шешімдерінің күшін жояды;

жарғылық құзыретіне жататын басқа да мәселелерді шешеді.

9.9. Бастауыш партия ұйымының жиналысы:

жоғары тұрған партия органдарының шешімдерін талқылайды және орындау шараларын қабылдайды;

бастауыш партия ұйымы қызметінің негізгі бағыттарын айқындайды және оның алдында тұрған міндеттерді орындау бойынша шешімдер қабылдайды;

азаматтардың заңды мүдделерін қозғайтын қоғамдық-саяси, әлеуметтік-экономикалық және басқа да мәселелерді талқылайды және олар бойынша жоғары тұрған партия органдарына ұсыныстар енгізеді;

партия мүшелерін партияның аумақтық филиалдарына Қазақстан Республикасы Президенттігіне, Қазақстан Республикасы Парламентінің, Қазақстан Республикасы мәслихаттарының депутаттығына және мемлекеттік органдардағы өзге де сайланбалы лауазымдарға заңнамаға сәйкес жергілікті өзін-өзі басқару органдарына кандидаттар ретінде ұсынады.

бастауыш партия ұйымының төрағасын және оның орынбасарын, қажет болған жағдайда – бастауыш партия ұйымының Бюросын сайлайды;

партияға қабылдау, партия мүшелігін тоқтату және партия мүшелеріне партиялық жаза қолдану туралы шешім қабылдайды;

аумақтық партия конференциясына делегаттарды сайлайды.

Бастауыш партия ұйымының жиналысы, егер ол сайланса, өз өкілеттіктерінің бір бөлігін бастауыш партия ұйымының Бюросына беруге құқылы.

9.10. Партиядан сайланған Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің және мәслихаттардың депутаттарын кері шақырып алу немесе ротациялау Қазақстан Республикасының Конституциясында және Қазақстан Республиканың заңнамалық актілерінде белгіленген тәртіппен олардың өкілеттіктері тоқтатылған кезде жүзеге асырылады.

1. ПАРТИЯНЫҢ АТҚАРУ ОРГАНДАРЫНЫҢ ӨКІЛЕТТІКТЕРІ

10.1. Партияның жоғары тұрған органдарының құзыретіне жатқызылған мәселелерден басқа, атқарушы органдар өз қызметінің барлық мәселелерін шешуге уәкілетті.

10.2. Партияның орталық аппараты:

партияның құрылымдық бөлімшелері мен филиалдарының, бастауыш партия ұйымдары Бюросының (төрағаларының), сондай-ақ партияның қатысуымен құрылған немесе партия құратын ұйымдардың жұмысын үйлестіреді;

партияның қызметін ақпараттық, талдамалық, идеологиялық, ұйымдастырушылық, құжаттамалық, құқықтық, материалдық-техникалық және өзге де қамтамасыз етуді жүзеге асырады;

Партия Төрағасының, Жауапты хатшысының және партия хатшыларының, партияның жоғары жетекші, жоғары өкілді, жетекші органдарының және партияның Орталық бақылау-тексеру комиссиясының шешімдері мен тапсырмаларының орындалуын қамтамасыз етеді, сондай-ақ олардың орындалуын бақылайды;

партия Төрағасының тапсырмасы бойынша өзге де мәселелерді шешеді.

Партияның Орталық аппараты және Орталық аппаратының құрылымдық бөлімшелері туралы ережені, құрылымын, штат кестесін, еңбекақы төлеу жүйесін Партия Төрағасы бекітеді.

Қызметкерлерді қабылдауды, жұмыстан босатуды, жоғарылатуды және оларға тәртіптік жаза қолдануды партия Төрағасы жүзеге асырады.

Партия Орталық аппаратының қызметкерлеріне Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасы, Қазақстан Республикасының әлеуметтік қамсыздандыру және сақтандыру туралы заңнамасы қолданылады.

10.3. Партия филиалының аппараты:

партия филиалының қызметін ақпараттық, талдамалық, идеологиялық, ұйымдастырушылық, құжаттамалық, құқықтық, материалдық-техникалық және өзге де қамтамасыз етуді жүзеге асырады;

партия төрағасының, партияның жауапты хатшысының, партия хатшыларының, партияның жоғары тұрған органдарының шешімдері мен тапсырмаларының орындалуын қамтамасыз етеді және олардың орындалуын бақылайды;

жарғылық құзыретіне жататын басқа да мәселелерді шешеді.

Партияның тиісті филиалдары аппаратының қызметіне басшылықты партия Төрағасының шешімі бойынша партия филиалының төрағасы немесе жауапты хатшысы жүзеге асырады және ол:

партия филиалының конференциясын ашады және оған төрағалық етеді;

филиалдың Саяси кеңесіне, оның Бюросына жетекшілік етеді және жұмысына басшылық жасайды, олардың отырыстарында төрағалық етеді;

Бюро мүшелерін сайлау үшін кандидатураларды ұсынады;

партия филиалы аппаратының қызметкерлерін қабылдайды, жұмыстан босатады, көтермелейді, оларға Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес тәртіптік жаза қолданады немесе бұған келісімін береді.

Партия филиалдарының құрылымын, штат санын, еңбекақы төлеу жүйесін партия Төрағасы айқындайды.

Қаржылық және басқа да құжаттарға қол қою, партия органдарына, атқарушы, сот және өзге де органдарда өтініш білдірген партия мен оның мүшелерінің, заңды және жеке тұлғалардың заңды мүдделерін білдіру және қорғау құқығы төрағаларға және/ немесе партия төрағасының сенімхаты бойынша партияның өңірлік және аумақтық филиалдарының жауапты хатшыларына беріледі.

Партия филиалдары аппаратының қызметкерлеріне Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасы, Қазақстан Республикасының әлеуметтік қамсыздандыру және сақтандыру туралы заңнамасы қолданылады.

10.4. Бастауыш партия ұйымының бюросы (төрағасы):

бастауыш партия ұйымының қызметін және бастауыш партия ұйымының жиналыстарын ұйымдастырады және қамтамасыз етеді;

жоғары тұрған партия органдарының шешімдерінің орындалуын қамтамасыз етеді және олардың орындалуына бақылауды жүзеге асырады;

қабылдау және партиялық мүшелік жарналарды жинауды қамтамасыз етеді;

партияға жаңа мүшелерді қабылдау жұмыстарын жүргізеді;

партия мүшелерін тіркеуді ұйымдастырады;

жарғылық құзыретіне жататын басқа да мәселелерді шешеді.

ПАРТИЯНЫҢ БАҚЫЛАУ-ТЕКСЕРУ ЖӘНЕ БАҚЫЛАУ ОРГАНДАРЫН ҚҰРУ ТӘРТІБІ МЕН ӨКІЛЕТТІКТЕРІ

11.1. Партия съезі, партияның облыстық филиалдарының конференциялары олардың бақылау-тексеру органдарын сайлайды, олардың сандық және жеке құрамын анықтайды.

11.2. Партияның Орталық бақылау-тексеру комиссиясы, партияның аймақтық филиалдарының Бақылау-тексеру комиссиялары партия органдарының қаржы-шаруашылық қызметіне бақылауды жүзеге асырады және заңнамаға, партия Жарғысына және Бақылау-тексеру комиссиялары туралы ережеге сәйкес әрекет етеді.

11.3. Орталық бақылау-тексеру комиссиясы партия съезіне, ал облыстық бақылау-тексеру комиссиялары тиісті партия конференцияларына есеп береді.

11.4. Орталық бақылау-тексеру комиссиясы, облыстық филиалдардың Бақылау-тексеру комиссиялары өз құрамынан комиссиялардың төрағаларын және олардың орынбасарларын сайлайды.

11.5. Партияның Орталық бақылау-тексеру комиссиясы өз қызметін жүзеге асыру үшін тәуелсіз сарапшыларды тарта алады.

11.6. Партиялық бақылау комитеті өз қызметін Партия төрағасы бекіткен Ереже негізінде жүзеге асырады.

11.7. Партиялық бақылау комитеті партия төрағасына есеп береді.

11.8. Партиялық бақылау комитетінің төрағасын партия төрағасы тағайындайды.

11.9. Партиялық бақылау комитетінің құрамын Партиялық бақылау комитеті төрағасының ұсынысы бойынша Партия төрағасы айқындайды. Партиялық бақылау комитетінің өңірлік комиссияларының құрамын Партиялық бақылау комитетінің төрағасымен келісім бойынша партия филиалы саяси кеңесінің тиісті бюросы белгілейді. Партиялық бақылау комитетінің аумақтық комиссияларының құрамын партияның облыстық филиалының тиісті партиялық бақылау комиссиясының төрағасымен келісім бойынша партия филиалы саяси кеңесінің тиісті Бюросы айқындайды.

ПАРТИЯНЫҢ ҚАРЖЫЛАНДЫРУ КӨЗДЕРІ ЖӘНЕ МҮЛІГІ

12.1. Партия қорлары мыналардан құрылады:

қабылдау жарнасы және мүшелік жарналар;

Қазақстан Республикасының азаматтары мен үкіметтік емес ұйымдарының мемлекет алдындағы салық міндеттемелерінің орындалуына салықтық бақылауды қамтамасыз ететін орталық атқарушы орган белгілеген тәртіппен жасалған қайырмалдық, бұл қайырмалдықтар құжат түрінде расталған және олардың көзі көрсетілген жағдайда;

кәсіпкерлік қызметтен түскен табыс;

бюджет қаражаты.

Қайырымдылықты мыналардан қабылдауға жол берілмейді:

шет мемлекеттер, шетелдік заңды тұлғалар және халықаралық ұйымдар;

шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдар;

шетелдік қатысуы бар заңды тұлғалар;

мемлекеттік органдар мен мемлекеттік ұйымдар;

діни бірлестіктер мен қайырымдылық ұйымдары;

анонимді донорлар;

халықаралық немесе шетелдік үкіметтік емес ұйымдардан гранттар мен басқа да қаражаттар алатын Қазақстан Республикасының азаматтары немесе үкіметтік емес ұйымдары.

Партия Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалған тәртіппен осы Жарғыда көзделген қызметті материалдық қамтамасыз ету үшін қажетті мүлікке, сондай-ақ осы Жарғыда Қазақстан Республикасының заңнамасымен тыйым салынған объектілерді қоспағанда, оның есебінен құрылған ұйымдарға ие бола алады.

Партия филиалдары партияға тиесілі мүлікті пайдалануға құқылы, ал олардың басшылары оның сақталуына Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жауапты болады.

Партия мен оның филиалдарының ақшасының, мүлкінің иесі – партия.

Партияның қаржы ресурстары мен басқа да мүлкі партия мүшелері арасында жарғылық мақсаттарға сәйкес бөлінбейді және жұмсалмайды.

Партия өз мүшелерiнiң мiндеттемелерi бойынша жауап бермейтiнi сияқты, партия мүшелерi де Партияның мiндеттемелерi бойынша жауап бермейдi.

Партия мүшелерінің партия меншігіне қатысты құқықтары жоқ.

12.2. Партия мүшелері ай сайын келесі мөлшерде партия жарнасын төлейді:

еңбекке қабілетті жастағы жұмыс істейтін азаматтар – Қазақстан Республикасының республикалық бюджет туралы Заңында тиісті қаржы жылына белгіленген айлық есептік көрсеткіштен 0,1 және партия мүшесінің өтініші бойынша одан да көп;

студенттерге, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарының студенттері Қазақстан Республикасының республикалық бюджет туралы заңында тиісті қаржы жылына белгіленген айлық есептік көрсеткіштен 0,01 және партия мүшесінің өтініші бойынша одан да көп.

Зейнеткерлер, мүгедектер, жұмыссыздар, бала күтіміне байланысты демалыста жүргендер партиялық жарна төлеуден босатылады.

Қабылдау партиялық жарналар бір уақытта төленеді және партиялық мүшелік жарналардың ай сайынғы сомасына теңестіріледі.

Студенттер, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарының студенттері, сондай-ақ зейнеткерлер, мүгедектер, жұмыссыздар, сондай-ақ бала күтімі бойынша демалыста жүрген адамдар қабылдау кешінің жарналарын төлеуден босатылады.

Партияға кіру және мүшелік жарналарды төлеу және есепке алу партиялық жарналарды төлеу және есепке алу тәртібіне сәйкес жүзеге асырылады.

12.3. Қаражаттың түсуін, олардың пайдаланылуын және партияның басқа да мүлкін бақылау-тексеру комиссиялары белгіленген тәртіппен тексереді.  Тексеру нәтижелері қажет болған жағдайда партиялық органдардың қарауына ұсынылады.

Партияның қызметін қаржыландыруға бөлінген бюджет қаражатының жұмсалуын бақылау Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасында белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.

12.4. Партияның аймақтық филиалдары партияның Орталық аппаратына ай сайын бюджеттің атқарылуы туралы есеп (шығындар сметасы) ұсынады.

Партияның өңірлік филиалдары жыл сайын партияның нормативтік құжатында айқындалған тәртіппен партияның Орталық аппаратына жылдық қаржылық есептілік пен бюджеттің атқарылуы туралы жылдық есепті (шығындар сметасын) ұсынады.

Есептердің нысандары мен оларды ұсыну мерзімдері партияның Жауапты хатшысы бекітетін партия бюджеті туралы ережеде айқындалады.

Партия Саяси Кеңесінің Бюросы партияның жылдық жекелеген және жиынтық қаржылық есептілігін, сондай-ақ партияның қатысуымен құрылған немесе партия құрған ұйымдардың жылдық жекелеген және шоғырландырылған қаржылық есептілігін бекітеді.

12.5. Партияның лауазымды тұлғалары партияның ақшасы мен мүлкінің сақталуы мен дұрыс пайдаланылуына жауапты.

12.6. Қаржылық ресурстарды жинақтау және материалдық-техникалық базаны дамыту мақсатында заңнамада белгіленген тәртіппен жарғылық қызметті жүзеге асыру үшін партия мыналарға құқылы:

кәсіпкерлік және шаруашылық қызметті жүзеге асыруға, шарттар жасасуға, Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған мәмілелер жасауға;

ғимараттарды, құрылыстарды, жабдықтарды, көлік құралдарын, өзге де мүлікті белгіленген тәртіппен жалға алуға, жалға беруге;

несие алу және несие қаражатын пайдалану;

үшінші тарап ұйымдарының сенімхаты бойынша мәмілелер жасауға, шарттар жасасуға, міндеттемелер қабылдауға, әрекет етуге;

өз қызметін басқа тұлғалармен бірлесіп жүзеге асыруға, оның ішінде заңды тұлға құруға;

Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес сыртқы экономикалық қызметті жүзеге асыру.

Қазақстан Республикасының азаматтары мен үкіметтік емес ұйымдарының қайырмалдықтарынан, партияның мүлкін жалға беруден түсетін түсімдер, партияның кәсіпкерлік және шаруашылық қызметінен түскен кірістер партияның банктік шотына аударылады.

12.7. Партия өз қаражатын белгiленген тәртiппен қайырымдылық мақсаттарға пайдалана алады.

12.8. Азаматтар мен үкіметтік емес ұйымдардың қайырмалдықтары, кіру жарналары, партия мүшелерінің мүшелік жарналары және басқа көздерден алынған ақша, сондай-ақ өзге де мүлік партияның осы Жарғыда көзделген мақсаттарына бөлінеді.

12.9. Партия және оның құрылымдық бөлімшелері Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкес қаржылық жауапкершілікте болады. Партияның және оның құрылымдық бөлімшелерінің (филиалдарының) ақшалай және өзге де материалдық активтерді басқару саласындағы қаржылық есептілігін беру тәртібі Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес айқындалады.

12.10. Партияның жылдық қаржылық есебі жыл сайын бұқаралық ақпарат құралдарында жарияланады.

ПАРТИЯ РӘМІЗДЕРІ

13.1. Партияның рәміздер ретінде өз туы, әнұраны, елтаңбасы, төсбелгісі бар.

13.2. Партияның елтаңбасы мөрлерде, бланкілерде, партияға мүшелігін растайтын партиялық құжаттарда ресімделуге міндетті.

13.3. Осы Жарғыға № 1 қосымшаға сәйкес партияның эмблемасы:

Бәйтерек ағашының бейнесі және оң жағы мен сол жағында ұлттық құндылықтарымызды бейнелейтін ою жасыл түспен көрсетілген. Төменгі бөлігінде – партияның атауы латын қарпінде «BAYTAQ» JASYLDAR PARTIASY» деп жазылған. «BAYTAQ» JASYLDAR PARTIASY» деген жазу – қанық жасыл түспен суреттелген.

13.4. Осы Жарғыға № 2 қосымшаға сәйкес Қазақстанның «Байтақ» жасылдар партиясының Туы – ортасында Бәйтерек — олмәңгіліктің, тұрақтылықтың және жасыл табиғаттың белгісі. Ою – ұлттық құндылықтарымыздың, салт-дәстүріміздің, тарихымыздың, Бәйтеректің тамырын білдіреді. Жасыл түс – тіршіліктің бастауы мен жаңа шыққан көк, өсімдік бейнесімен ассоциацияланады. Сонымен қатар, еркіндікке деген жігерлікті, табандылықты, мақсаткерлікті және жоғары бағалау қасиетін білдіреді. Ақтүс — тазалықты, әділеттілікті білдіреді! Енінің ұзындығына қатынасы бірден екіге дейінгі ақ түсті тікбұрышты панно болып табылады. Тудың ені — 1 метр, ұзындығы — 2 метр.

13.5. Партияның әнұраны осы Жарғыға № 3 қосымшаға сәйкес «Байтақ елім – махаббатым». Сөзінің авторы: Қайырғали Әбішев.

13.6. Осы Жарғыға № 4 қосымшаға сәйкес төсбелгінің Қазақстанның «Байтақ» жасылдар партиясының эмблемасы – үлкен және кіші шеңберде жасыл түспен, жалпы ақ түс аясында Бәйтерек ағашының бейнесі және оң жағы мен сол жағында ұлттық құндылықтарымызды бейнелейтін ою жасыл түспен көрсетілген. Төменгі бөлігінде – партияның атауы латын қарпінде «BAYTAQ» JASYLDAR PARTIASY» деп жазылған. «BAYTAQ» JASYLDAR PARTIASY» деген жазу – қанық жасыл түстес. Эмблеманың диаметрі – 19,56 миллиметр.

ПАРТИЯНЫҢ ЖАРҒЫСЫ МЕН БАҒДАРЛАМАСЫНА ӨЗГЕРІСТЕР МЕН ТОЛЫҚТЫРУЛАР ЕНГІЗУ.

14.1. Партияның Жарғысына және Бағдарламасына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы мәселені партия съезінің қарауына Партияның Саяси кеңесі, не Партия Төрағасы не Съезге қатысқан делегаттардың жалпы санынан депутаттардың кемінде 1/3 бөлігінің талабы бойынша енгізеді.

14.2. Партия Жарғысына съезд қабылдаған өзгерістер мен толықтырулар мемлекеттік тіркеуге жатады.

ПАРТИЯНЫ ҚАЙТА ҰЙЫМДАСТЫРУ ЖӘНЕ ТАРАТУ ТӘРТІБІ

15.1. Партияны қайта құру (қосу, қосылу, бөлу, бөлу, қайта құру) Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде және осы Жарғыда белгіленген тәртіппен партия съезінің шешімімен жүзеге асырылады.

Қайта ұйымдастырылғаннан кейін жаңадан құрылған партияны тіркеу Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.

15.2. Партия таратылуы мүмкін:

партия съезінің шешімі бойынша;

Соттың шешімі бойынша;

облыстардың кемінде жартысын білдіретін оның мүшелерінің кемінде елу бір пайызының ұсынысы бойынша.

15.3. Партияны таратуды партияның съезі тағайындайтын тарату комиссиясы немесе Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде белгіленген тәртіппен сот жүзеге асырады.

15.4. Партияның таратылғаннан кейін қалған мүлкі осы Жарғыда көзделген мақсаттарға бағытталады.

15.5. Бизнес-сәйкестендіру нөмірлерінің ұлттық тізіліміне тиісті жазба енгізілгеннен кейін партияны тарату аяқталды, ал партия өз қызметін тоқтатты деп есептеледі.